BALIKESİR VE TÜLÜ TABAKLAR (Göktuğ ŞEREMETLİ)

Sıtkı Şeremetli

BALIKESİR VE TÜLÜ TABAKLAR
(Göktuğ ŞEREMETLİ)
Kurtuluş Savaşı’nda, rivayete göre; eline silah dahi almadan düşmana korku salan tülü tabaklar efsaneye dönüştü.
Tülü Tabaklar Kimdir? Ne Zaman Ortaya Çıktı?
BALIKESİR’in düşman işgalinden kurtuluş günlerinin vazgeçilmezi haline dönüşen halk dilinde tülü kabak diye bilinen ‘tülü tabaklar’ın hikayesi..
Balıkesir’de, 1908’de ortaya çıkıp düğün-derneklere katılarak vatandaşları eğlendiren Tülü Tabaklar, Balıkesir’in kurtuluş törenlerinin simgesi haline geldi.
İşgal yıllarında yüzlerini isle boyayıp, üstlerine hayvan derisi giydikleri ve düşman birliklerini korkutup, kaçırdıklarına inanılan tülütabaklar, davul zurna eşliğinde dans etti.
Vatandaşları hem eğlendiren hem korkutan tülütabaklar, çocukların da yüzlerini boyadı. Birçok Balıkesirli tülütabaklarla fotoğraf çektirmek için yarıştı.
TÜLÜ KABAK(TABAK)LARA DAİR RİVAYETLER
İstanbul Kültür ve Turizm Müdürlüğü Folklor Araştırmacısı Demet Şafak Aydın, Balıkesir’in tarihi hikayesi tülükabak(tabak)lar üzerine yaptığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 8-10 Mart 2010 tarihinde düzenlediği 4. Halk Kültürü Araştırmaları Sempozyumu’na sunduğu araştırmasının bin bölümünde şu görüşlere yer verdi:
DÜĞÜNLERDE ORTAYA ÇIKTI
Şehrin 6 Eylül‟de yapılan Kurtuluş Törenindeki resmi geçitte yer alan “Tülü Kabaklar” halk arasındaki söylenceye göre, kurtuluş savaşı sırasında Yunanlıları korkutarak vatanın kurtuluşunda önemli bir rol oynamıştır.
Bu nedenle de diğer bayramlarda görülmeyip sadece Balıkesir‟in kurtuluşu olan 6 Eylül‟de karşımıza çıkarlar.
Ancak bu oyunun farklı isimlerle Balıkesir‟in köylerinde de görülmesi oyunun kökeninin çok daha eskilere dayandığını göstermektedir.
KURTULUŞ SAVAŞI DÖNEMİ
Balıkesir‟de Kurtuluş Savaşındaki Yunan işgali esnasında, tabakhaneler Okçu Camii‟nin bulunduğu “Deve Loncası” denilen yerdedir.
Rivayete göre Yunan karargahları da oradadır. Yunan askerlerinin ise bulanmış tabakhane işçilerinden korktuklarını fark eden Alman istihbaratı bu durumdan yararlanmak ister.
Gizli toplantı yapacakları yerlerin etrafında Tülü Kabakların dolaşmasını sağlayarak Yunan askerlerini toplantı yerinden uzak tutarlar.
Yunan askerlerinin bu garip, garip olduğu kadar da korkunç yaratıklardan korkması üzerine dönemin garnizon komutanı her evin önüne fener asma zorunluluğu getirir.
KURTULUŞUN SEMBOLÜ OLDULAR
Halk arasında bu hikayeden yola çıkılarak Tülü Kabakların Balıkesir‟in kurtuluşunda önemli bir yeri olduğu söylenir.
Bu yüzden 6 Eylül Kurtuluş Şenliklerinde yapılan geçit töreninde Tülü Kabaklar da yer alır.
Başka bir kaynak kişimize göre ise Yunanlıların Tülü Kabaklardan korkması söz konusu değil, çünkü Yunanlılar çok güçlü ve silahları var.
DEBBAĞLAR LONCASI BAŞLATTI
1908’de ittihatçılar ihtilal yaparlar, Meşrutiyeti ilan ederler. Tüm memlekette Meşrutiyet kutlanır.
Balıkesirde de kutlamalar yapılacaktır. Esnaf örgütleri bu kutlamada geçit töreni yaparak, ürünlerini sergileyecektir. Debbağlar da şehrin önemli esnaflarındandır ve debbağlar loncası kutlamalarda ne yapacaklarını düşünmektedir. Bu sırada loncanın başkanının oğlu İstanbul’da okumaktadır.
TÜLÜ KABAK(TABAK) OYUNU
Babasının mesleği olan dericilikle, ders kitaplarında gördüğü ilk insanların kıyafetlerini bağdaştırır.
Babasına ilk insanlar gibi giyinilerek törene katılmanın mesleklerini temsil anlamında uygun olacağı fikrini verir.
Böylece debbağlar derilere bürünerek, geçit törenine katılırlar. Bu görüşe göre Tülü Kabak oyununun çıkış noktası budur..
Bir 1 kişi, ayakta ve açık hava görseli olabilir
ALINTI
BU KONUYU SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA PAYLAŞ
ZİYARETÇİ YORUMLARI

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

BİR YORUM YAZ